Kto rzucił ten pierwszy fatalny pomidor, który rozpoczął rewolucję La Tomatina? Tak naprawdę to nikt nie wie. Może to był bunt przeciwko Franco, lub też karnawałowe szaleństwo, które wymknęło się spod kontroli. Według najpopularniejszej wersji tej historii, w 1945 r. podczas festiwalu Los Gigantes (parada gigantycznych kukieł wykonancych z papier-mâché), miejscowych mieszkańców kusiło, aby zaaranżować scenę bójki i w ten sposób zwrócić nia siebie uwagę. Kiedy więc zauważyli stojący w pobliżu wózek z warzywami, rzucili się do ciskania dojrzałych pomidorów. Stojący dotychczas obojętnie tłum gapiów włączył się w awanturę, która przerodziła się w widowisko latających w powietrzu mas owoców. Inicjatorzy byli zmuszeni wynagrodzić szkody dostawcom pomidorów, ale to nie przeszkodziło powtórnym walkom z użyciem pomidorów i narodzinom nowej tradycji.

W obawie, że nasilające się wydarzenia wymkną się spod kontroli, w 1950 r. władze uchwaliły, następnie złagodziły, po czym ponownie wprowadziły szereg zakazów. W 1951 r. przeciwni przepisom lokalni mieszkańcy zostali aresztowani, ale pod presją publicznego oburzenia zwolniono ich. Największą zniewagą wyrządzoną zakazom walk pomidorów był ironiczny niby-pogrzeb urządzony przez zwolenników walk w 1957 r., niosących trumnę w pogrzebowej procesji. Po 1957 r. lokalny samorząd postanowił zaprzestać toczyć walkę z wiatrakami, uchwalił kilka przepisów, i dołaczył do wariackiego rytuału.

Choć pomidory są centralnym punktem uroczystości, ukoronowaniem tygodnia szaleństwa jest końcowe widowisko. To obchody patronów miasta Buñol, czyli święto Najświętszej Marii Panny i św. Ludwika Bertranda, z ulicznymi paradami, muzyką i fajerwerkami, odbywające się w beztroskiej i pełnej radości hiszpańskiej atmosferze. Dla wzmocnenia sił przed nadchodzącą walką, w wigilię bitwy podaje się słynną paellę, kultowe danie Walencji składające się z ryżu, owoców morza, szafranu i oliwy z oliwek.

W dzisiejszych czasach ten nieskrępowany niczym Festiwal jest jednak do pewnego stopnia ujęty w karby. Organizatorzy poszli tak daleko, że kultywują specjalny rodzaj niesmacznych pomidorów, hodowanych wyłącznie na tę coroczną imprezę. Uroczystości zaczynają się około 10 rano, kiedy to uczestnicy wyścigu usiłują zerwać szynkę umocowaną na szczycie posmarowanego tłuszczem słupa. Śpiewając i tańcząc na ulicach, widzowie polewają wspinających się wodą. Gdy dzwon kościoła wybije południe, ciężarówki wypełnione pomidorami wjeżdżają do miasta, podczas gdy tłum jednocześnie skanduje „To -ma -te, to -ma- te!" („Po-mi-do-ry, po-mi-do-ry!”) a jego zgiełk dochodzi do szczytu.

Wreszcie, po wystrzale z wodnej armaty, zaczyna się główna atrakcja imprezy. To sygnał do rozpoczęcia zaciekłych ataków polegających na miażdżeniu i rzucaniu pomidorów na przeciwnika, stosując rzuty na długi dystans, bezpośrednie zabójcze ataki i zakrzywione rzuty z haka średniego zasięgu. Bez względu na technikę, zanim walka się skończy, wszyscy będą wyglądać (i czuć się) zupełnie inaczej. Prawie godzinę później, bombardujący pomidorami znajdują się na ulicach, na których mogą kontunuować zabawę w morzu gąbczastej mazi przypominającej salsę, w której nie można znaleźć prawie nic, co by przypominało pomidory. Drugi wystrzał z armaty sygnalizuje koniec bitwy.